Καθώς το διαδίκτυο συνεχίζει να εξελίσσεται, η ενσωμάτωση αυτών των τεχνολογιών υπόσχεται ένα πιο περιεκτικό, αποκεντρωμένο και διαφανές ψηφιακό μέλλον. Τι είναι όμως τα NFTs και το Web3;
Προκειμένου να κατανοήσουμε το Web3, πρώτα πρέπει να γνωρίζουμε για το Web1 και το Web2, και πώς έθεσαν τις βάσεις για το Web3.
Web1 vs Web2 vs Web3
Web1: Η αρχή της ψηφιακής εποχής
Το 1983 τέθηκαν τα θεμέλια του διαδικτύου, αλλά η πραγματική μεταμόρφωση ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του '90. Αυτό οφείλεται στις καινοτομίες του Tim Berners-Lee, όπως η HTML και οι web browsers. Η φάση αυτή, που διήρκεσε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000, ονομάζεται "Web1" – η εποχή του διαδικτύου που αφορούσε μόνο ανάγνωση (read-only). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι δικτυακοί τόποι ήταν κυρίως ενημερωτικοί.
Web2: Η εμφάνιση της διαδραστικότητας
Μετά το Web1, εισήλθαμε στην εποχή του Web2. Εδώ, το διαδίκτυο εξελίχθηκε από το "read-only" στο " read and write". Οι χρήστες μπορούσαν πλέον να αλληλεπιδρούν και να συνεισφέρουν στο διαδίκτυο. Χαρακτηριστικά όπως οι διαδικτυακές κριτικές και η γέννηση των social media μεταμόρφωσε τον τρόπο επικοινωνίας και ανταλλαγής περιεχομένου στο διαδίκτυο. Γίγαντες όπως το Facebook και το Twitter άρχισαν να κυριαρχούν στον ψηφιακό κόσμο.
Web3: Η νέα ψηφιακή εποχή
Τώρα, γινόμαστε μάρτυρες της έναρξης του Web3, ενός μετασχηματισμού που βασίζεται στο blockchain, με στόχο τη δημιουργία ενός πιο αποκεντρωμένου διαδικτύου. Το Web3 οραματίζεται ένα ψηφιακό τοπίο όπου οι δημιουργοί, οι κοινότητες και οι καθημερινοί χρήστες έχουν μεγαλύτερο έλεγχο και επιρροή.
Η πιο σημαντική διαφορά είναι ότι το Web2 έχει να κάνει με την πώληση, σε αντίθεση με το Web3 που έχει να κάνει με την προσθήκη αξίας στους πελάτες ενός brand, τη δημιουργία νέων εμπειριών και την αλληλεπίδραση με την κοινότητά.
Τι είναι η τεχνολογία blockchain;
Η τεχνολογία blockchain αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο του Web3. Κάθε πτυχή του Web3 που συζητάμε στηρίζεται στη θεμελιώδη τεχνολογία του blockchain. Όπως ορίζεται από το λεξικό του Cambridge, το blockchain είναι ένα ψηφιακό βιβλίο που παρακολουθεί όλες τις συναλλαγές ενός κρυπτονομίσματος (όπως το Bitcoin), το οποίο αυξάνεται συνεχώς καθώς προστίθενται νέα blocks.
Πώς λειτουργεί το blockchain;
Φανταστείτε το blockchain ως μια ακολουθία από μπλοκ γεμάτα συναλλαγές. Κάθε μπλοκ μπορεί να περιέχει πολυάριθμες συναλλαγές, οι οποίες επαληθεύονται από πολλούς υπολογιστές, εξασφαλίζοντας τη γνησιότητα και την ασφάλεια - παρόμοια με ένα τραπεζικό σύστημα, αλλά χωρίς τις τράπεζες.
Παραδοσιακές vs blockchain συναλλαγές
Στη συμβατική χρηματοοικονομική, οι συναλλαγές μεταξύ τραπεζών διευκολύνονται μέσω μεθόδων όπως τα εμβάσματα και συστήματα όπως το SWIFT. Αντίθετα, το blockchain εξαλείφει την ανάγκη για τράπεζες, αποκεντρώνοντας τη διαδικασία των συναλλαγών. Το σύστημα αυτό εξαρτάται από ένα δίκτυο υπολογιστών για την επαλήθευση των συναλλαγών, αποτρέποντας την κατάχρηση και την απάτη.
Διαφορετικά blockchain δίκτυα
Ο όρος " blockchain" συχνά παραπλανά και οδηγεί στη σκέψη ότι υπάρχει μόνο ένα δίκτυο, ενώ στην πραγματικότητα υπάρχουν πολλά. Το Bitcoin, το Ethereum και το Cardano είναι τα πιο γνωστά. Αυτά τα πρωταρχικά blockchain δίκτυα ονομάζονται Layer 1 blockchains (L1), οι οποίες αποτελούν τη βάση του blockchain.
Επιπρόσθετα, υπάρχουν τα Layer 2 blockchains (L2), όπως το Polygon και το Arbitrum, και λειτουργούν κυρίως ως συστήματα επεκτασιμότητας. Όσο αυξάνεται η ταυτόχρονη χρήση, υπάρχει συμφόρηση στα δίκτυα, ανεβάζοντας το κόστος συναλλαγών - που συχνά αναφέρεται ως "gas fees". Τα Layer 2 blockchains βοηθούν στη διαχείριση αυτών των ζητημάτων με τη ομαδοποίηση πολυάριθμων συναλλαγών, μειώνοντας έτσι τα έξοδα συναλλαγών.
Κρυπτονομίσματα
Τα κρυπτονομίσματα είναι ψηφιακά νομίσματα όπως το Bitcoin, που αναπτύσσονται σε δημόσια κρυπτογραφημένα δίκτυα. Τα κρυπτονομίσματα ήταν η πρώτη εφαρμογή της blockchain τεχνολογίας και έχει γίνει συνώνυμο με το νόμισμα του Web3. Με πάνω από 10.000 ενεργά κρυπτονομίσματα και περίπου 300 εκατομμύρια χρήστες, τα κρυπτονομίσματα έχουν εξελιχθεί σε παράλληλα με τα παραδοσιακά νομίσματα όπως το δολάριο ή η λίρα στην ψηφιακή οικονομία.
Αποκεντρωμένη Οικονομία (DeFi)
Προερχόμενο από τα κρυπτονομίσματα, το DeFi (Decentralized Finance) παρουσιάζει ένα νέο μοντέλο για τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Αρχικά, τα κρυπτονομίσματα προορίζονταν κυρίως για συναλλαγές, αλλά καθώς ο χώρος ωρίμαζε, προέκυψαν πιο δομημένες χρηματοοικονομικές δραστηριότητες όπως ο δανεισμός. Τα έξυπνα συμβόλαια επέτρεψαν στις παραδοσιακές χρηματοοικονομικές δραστηριότητες να μεταφερθούν στο αποκεντρωμένο οικοσύστημα του Web3, απαλλαγμένες από την επιρροή των τραπεζών και των κυβερνήσεων. Ο τομέας DeFi επιτρέπει στους χρήστες να εκτελούν εργασίες που κυμαίνονται από απλές ανταλλαγές συμβολαίων έως πιο σύνθετες δραστηριότητες δανεισμού, προκαλώντας ενδιαφέρον στον χρηματοοικονομικό κλάδο.
DeFi vs παραδοσιακή οικονομία
Τα DeFi projects και πρωτόκολλα επιδιώκουν να αντικαταστήσουν τους παραδοσιακούς χρηματοπιστωτικούς μεσάζοντες. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση κρυπτονομισμάτων για όλες τις χρηματοοικονομικές δραστηριότητες, παρακάμπτοντας τις τράπεζες, και άλλα ιδρύματα. Η συμβατική οικονομία περιλαμβάνει συνήθως κεντρικές οντότητες για διαδικασίες όπως τα δάνεια, που συχνά απαιτούν ενδελεχείς ελέγχους του πιστωτικού ιστορικού και των προσωπικών οικονομικών. Το DeFi, ωστόσο, λειτουργεί μέσω συγκεντρωτικών κεφαλαίων χρηστών για την έκδοση δανείων, χρησιμοποιώντας διαδικασίες όπως η "συγκέντρωση ρευστότητας" (liquidity pools) για την παροχή και την ανταλλαγή χρημάτων.
NFTs: Μη-ανταλλάξιμα ψηφιακά αρχεία (Non-Fungible Tokens)
Μη ανταλλάξιμο σημαίνει ότι κάτι δεν μπορεί να αντικατασταθεί με άλλο αντικείμενο επειδή είναι μοναδικό. Για παράδειγμα, ένα έργο τέχνης δεν είναι ίδιο με ένα άλλο. Και τα δύο έχουν μοναδικές ιδιότητες. Από την άλλη πλευρά, τα ανταλλάξιμα αντικείμενα μπορούν να ανταλλάσσονται το ένα με το άλλο. Για παράδειγμα 1 δολάριο ή 1 bitcoin είναι πάντα ίσο με ένα άλλο.
Τα NFTs είναι ψηφιακά αρχεία στο blockchain και αντιπροσωπεύουν την ιδιοκτησία μοναδικών αντικειμένων. Πώς μπορούμε λοιπόν να αποδείξουμε ποιος είναι ο αρχικός ιδιοκτήτης όταν όλοι έχουν ένα πανομοιότυπο αντίγραφο του αρχείου; Τα NFTs λύνουν αυτό το πρόβλημα.
Φανταστείτε ότι δημιουργήσατε ένα ψηφιακό έργο τέχνης, ουσιαστικά ένα JPEG στον υπολογιστή σας. Μπορείτε να δημιουργήσετε ένα NFT από αυτό. Το NFT που αναπαριστά την τέχνη σας, περιέχει πληροφορίες σχετικά με αυτό, όπως ένα μοναδικό δακτυλικό αποτύπωμα του αρχείου, ένα όνομα και ένα σύμβολο. Αυτό το token αποθηκεύεται στη συνέχεια σε ένα blockchain δίκτυο και εσείς, ο δημιουργός, γίνεστε ο ιδιοκτήτης.
Τώρα μπορείτε να πουλήσετε αυτό το token δημιουργώντας μια συναλλαγή στο blockchain. Το blockchain εξασφαλίζει ότι αυτές οι πληροφορίες δεν μπορούν ποτέ να παραποιηθούν. Σας επιτρέπει επίσης να παρακολουθείτε ποιος είναι ο σημερινός ιδιοκτήτης ενός NFT και για πόσο έχει πωληθεί στο παρελθόν.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το ίδιο το έργο τέχνης δεν αποθηκεύεται εντός του NFT ή του blockchain. Μόνο τα χαρακτηριστικά του, όπως το δακτυλικό αποτύπωμα ή ο κατακερματισμός του αρχείου, το όνομα, και προαιρετικά ένας σύνδεσμος προς το αρχείο που φιλοξενείται στο IPFS.
Εκτός από τις ψηφιακές τέχνες, τα NFTs μπορούν να έχουν χρησιμότητα συνδέοντας τον ψηφιακό με τον πραγματικό κόσμο και επίσης να χρησιμοποιηθούν για την πώληση εισιτηρίων συναυλιών, domain names, σπάνιων in-gameαντικειμένων, ακινήτων και βασικά οτιδήποτε είναι μοναδικό και χρειάζεται απόδειξη ιδιοκτησίας.
Για παράδειγμα, ο ιδρυτής του Twitter Jack Dorsey πούλησε το πρώτο του tweet ως NFT. Ο καθένας μπορεί να δει αυτό το tweet στο προφίλ του, αλλά τώρα μόνο ένα άτομο μπορεί να το κατέχει, και αυτό το άτομο πλήρωσε πάνω από 2,9 εκατομμύρια δολάρια γι' αυτό.
Τώρα, γιατί κάποια NFTs αξίζουν εκατομμύρια; Η αξία τους καθορίζεται από το τι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν οι άνθρωποι γι' αυτό. Αν κάποιος είναι πρόθυμος να πληρώσει 100 δολάρια για ένα συγκεκριμένο NFT, τότε αξίζει 100 δολάρια. Οι τιμές καθορίζονται από τη ζήτηση, γι' αυτό να είστε προσεκτικοί, διότι ένα ακριβό NFT χάνει την αξία του αν κανείς δεν θέλει να το αγοράσει.
Πώς λειτουργούν τεχνικά; Τα NFTs βασίζονται στα smart contracts τα οποία αποθηκεύουν τις μοναδικές ιδιότητες του αντικειμένου και παρακολουθούν τους τρέχοντες και τους προηγούμενους ιδιοκτήτες. Τέλος, ένα NFT μπορεί ακόμη και να προγραμματιστεί να δίνει δικαιώματα στον δημιουργό, κάθε φορά που αλλάζει χέρια.
NFTs vs κρυπτονομίσματα
Η κύρια διαφοροποίηση μεταξύ των NFTs και των κρυπτονομισμάτων έγκειται στη δυνατότητα ανταλλαγής τους. Τα NFTs είναι μοναδικά και δεν μπορούν να ανταλλάσσονται, κάτι που μοιάζει με μοναδικές κάρτες συναλλαγών, κάθε μία από τις οποίες αποτιμάται με βάση τη σπανιότητα, την κατάσταση κ.λπ. Αντίθετα, τα κρυπτονομίσματα και τα παραδοσιακά νομίσματα είναι ανταλλάξιμα, δηλαδή κάθε μονάδα είναι ανταλλάξιμη και έχει την ίδια αξία με μια άλλη του ίδιου είδους.
Συμπέρασμα
Στο μεταβαλλόμενο τοπίο της ψηφιακής εποχής, η εξέλιξη από το Web1 στο Web3 σηματοδοτεί το πέρασμα από τις βασικές, στατικές διαδικτυακές πληροφορίες σε έναν διαδραστικό, αποκεντρωμένο ψηφιακό χώρο. Με το Web3, υποστηριζόμενο από την blockchain τεχνολογία, το διαδίκτυο δεν είναι πλέον απλώς ένα μέρος για την ανάκτηση και την ανάρτηση πληροφοριών, αλλά ένα πεδίο όπου οι οικονομικές, καλλιτεχνικές και επικοινωνιακές συναλλαγές μπορούν να διεξάγονται απρόσκοπτα και με ασφάλεια.
Κεντρικό ρόλο σε αυτόν τον μετασχηματισμό παίζει η άνοδος των κρυπτονομισμάτων και η δημιουργία της αποκεντρωμένης οικονομίας (DeFi), η οποία προσφέρει μια εναλλακτική λύση στα παραδοσιακά χρηματοπιστωτικά συστήματα, παρακάμπτοντας τις τράπεζες και άλλους μεσάζοντες.
Αλλά ίσως το πιο εμβληματικό σύμβολο αυτής της νέας εποχής είναι η NFT τεχνολογία. Αυτά τα ψηφιακά tokens, μοναδικά και επαληθεύσιμα στο blockchain, ενσωματώνουν την έννοια της προέλευσης στον ψηφιακό κόσμο, επιτρέποντας στους καλλιτέχνες, τους δημιουργούς και τα brands να αξιοποιήσουν τα projects τους με νέους τρόπους και στους χρήστες να διεκδικήσουν την ιδιοκτησία επί μοναδικών ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων. Καθώς το διαδίκτυο συνεχίζει να εξελίσσεται, η ενσωμάτωση αυτών των τεχνολογιών υπόσχεται ένα πιο περιεκτικό, αποκεντρωμένο και διαφανές ψηφιακό μέλλον.